Đoàn Chuẩn được biết đến là một nhạc sĩ phong lưu và đào hoa nhất xứ Bắc Kỳ thời bấy giờ. Ông được ví như công tử Bạc Liêu thứ hai của Việt Nam.
Đoàn Chuẩn (1924-2001) là con thứ hai trong gia đình giàu có tại Hải Phòng. Cha ông là nhà tư sản Đoàn Đức Ban – chủ hãng nước mắm Vạn Vân lớn nhất Đông Dương thời trước năm 1945. Xuất thân là một nghệ sĩ biểu diễn guitar Hawaii nhưng ông lại được mọi người biết đến nhiều hơn với vai trò là nhạc sĩ. Tuy rằng tính đến thời điểm này ông chỉ sáng tác vỏn vẹn 21 ca khúc nhưng đều trở thành những giai điệu nằm lòng với người hâm mộ nhiều thế hệ.
Sáng tác đầu tay của ông là ca khúc “Ánh trăng mùa thu” vào năm 1947 tại làng Đống Năm, Đông Hưng, Thái Bình. Ca khúc này gắn với một kỷ niệm về làng Khuốc (đất Chèo). Và các ca khúc sau này ông sáng tác đều mang màu sắc của mùa thu. Tất cả các ca khúc ông sáng tác đều đề tên Đoàn Chuẩn – Từ Linh.
Thực ra từ Từ Linh là bút danh của nhà nhiếp ảnh Hà Đình Thâu, Từ Linh không tham gia sáng tác nhưng lại là bạn thân của nhạc sĩ Đoàn Chuẩn. Nên ông đề thêm tên Từ Linh nhằm tôn vinh người bạn tri âm của mình, người có đóng góp rất lớn tạo nên cảm hứng nghệ thuật trong ông.
Đoàn Chuẩn và Từ Linh
Một công tử nhà giàu, đẹp trai, mặc dù lập gia đình từ rất sớm, vợ con đuề huề nhưng xung quanh ông vẫn có những bóng hồng vây quanh. Ông đã sáng tác tặng một người đẹp của miền Bắc lúc đó sáu bài hát trong khi với vợ mình, ông chỉ viết tặng bà vỏn vẹn hai bài. Có một câu chuyện tình của chàng nhạc sĩ hào hoa, lãng tử xoay quanh ca khúc “Tà áo xanh” được nhiều người biết đến, và ca sĩ Thanh Hằng (ca sĩ nổi danh của Hà Nội trong 2 thập niên 1950-1960) – nhân vật chính trong câu chuyện cũng đã xác nhận.
Các ca khúc mà nhạc sĩ Đoàn Chuẩn sáng tác vào thời điểm 1954 – 1956 đều dành tặng cho ca sĩ Thanh Hằng : Tà áo xanh, Gửi gió cho mây ngàn bay,Vàng Phai Mấy Lá (còn có tên khác là Vĩnh Biệt, hoặc Bài Ca Bị Xé).
Ca sĩ Thanh Hằng
Ngày ấy ca sĩ Thanh Hằng cũng được xem là một trong số những mỹ nhân xứ Hà Thành. Cô thường đi hát tại rạp của gia đình Đoàn Chuẩn. Có lần ông chở người đẹp đi tắm biển Đồ Sơn, người đẹp có mong muốn “chỉ cần bước chân ra khỏi xe là có thể chạm vào những con sóng” thế là ông phi thẳng chiếc Cadillac xuống gần mép biển. Hành động đó đã bị các nhân viên quản lý khu vực bãi tắm nhắc nhở, vì quy định phải gởi xe trên bãi rồi mới đi bộ xuống. Nhưng ông nói với các nhân viên quản lý ở đó “xe chiếu bóng đến đâu tôi trả tiền đến đó”.
Chuyện tình cảm giữa ông và ca sĩ Thanh Hằng được đồn đại tới tai vợ ông- là bà Xuyên. Bà đã đến tận nhà cô ca sĩ để nói chuyện riêng. Bà Xuyên đã trực tiếp hỏi thẳng Thanh Hằng : “Chị hỏi thật em, em có yêu anh Đoàn Chuẩn không?”. Cô cũng thẳng thắn trả lời là có. Bà Xuyên nói : “Em trót yêu anh Đoàn Chuẩn nhà chị thì chị trao chìa khóa nhà cửa và cả năm đứa con của anh ấy nhé”. Vậy là cô ca sĩ Thanh Hằng đành chấp nhận tự mình rút lui khỏi cuộc tình này. Thời điểm đó ca khúc “Vàng Phai Mấy Lá“ (tên cũ là : Bài ca bị xé) ra đời.
Đoàn Chuẩn và vợ, con
Nói về ca khúc “Tà áo xanh” còn có tên gọi khác là “Dang dở”. Thời ấy, Thanh Hằng rất hay mặc áo dài màu xanh, có lần cô đến nhà của Đoàn Chuẩn, cô ra ban công đứng và hỏi ông “Ơ, sao mùa xuân mà lá vẫn rơi, thế là thế nào nhỉ?”
Anh còn nhớ em nói rằng
Sao mùa xuân lá vẫn rơi?
Sao mùa xuân lá vẫn bay?
Em ơi, có hoa nào không tàn
có trời nào không mây
có tình nào không phai?
Em còn nhớ anh nói rằng
khi nào em đến với anh
xin đừng quên chiếc áo xanh
Em ơi, có đâu ngờ đến rằng
có màu nào không phai
như màu xanh ái ân…
Rồi chiều nao xác pháo
bên thềm tản mác bay
em đi trong xác pháo
anh đi không ngước mắt
thôi đành em…
Cuộc tình này chớm nở đã phải tàn phai. Cô không thể vì tình yêu của mình mà ích kỷ phá vỡ gia đình của người khác được. Sau khi rút lui khỏi cuộc tình ngang trái đó. Cô cũng tìm được bến đỗ cho riêng mình. Về sau này cô vẫn thư từ qua lại với nhạc sĩ Đoàn Chuẩn nhưng chỉ là là thăm hỏi nhau với tư cách là bạn bè.
Phù Sa
05/12/2020