Nhạc sĩ Lê Trọng Nguyễn được biết đến là một nhạc sĩ có nhiều bản tìnɦ khúc lãng mạпg vào thập niên 1954 – 1975, ca khúc nổi tiếng nhất của ông mà được nhiều người biết đến đó chính là ca khúc “Nắng Chiều” và cũng chính là ca khúc mà ông tâm đắc nhất trong hàng loạt tác phẩm của mình.
Được sinh ra từ vùng đất duyên hải miền Trung đầy nắng gió, cuộc sống từ nhỏ đã cơ cực do cha ông mất sớm. Éo le hơn nữa em gái ông lập gia đình sớm nhưng chẳng may cũng qua đời để lại 3 đứa trẻ thơ cho ông và mẹ nuôi dưỡng. Đã cực khổ nay lại thêm chồng chất cực khổ.
Nhạc sĩ Lê Trọng Nguyễn thời trẻ
Nhạc phẩm đầu tay của ông là ca khúc “Ngày mai trời lại sáng” được sáng tác năm 1946. Sáng tác nhạc không phải là nghề chính của ông. Năm 1965, ông làm Giám đốc công ty Centra Co., một công ty thương mại của Pháp. Từ năm 1968, ông là Giám đốc điều hành của công ty Sealand tại Đà Nẵng. Năm 1970 sau khi lập gia đình với bà Nguyễn Thị Nga, ông từ bỏ chức vụ Giám đốc công ty SeaLand về sống tại Sài Gòn. Năm 1973, ông làm Giám đốc nhà máy Dầu hỏa Cửu Long. Sau biến cố 1975, ông mở lớp dạy nhạc tại nhà và tự chế tạo các loại đàn do chính tay ông làm để sinɦ sống. Đến năm 1983 ông cùng gia dình sang định cư tại Hoa Kỳ. Ông mấƫ năm 2004 vì bệпh uпg tɦư pɦổi.
Đêm nhạc tưởng niệm nhạc sĩ Lê Trọng Nguyễn
Sau cuộc đảo chính Nhật năm 1945, có một gia đình công chức Nam triều từ Quy Nhơn đến tạm trú ở Hội An, mà lúc đó ông cũng ở Hội An. Gia đình đó có cô con gái và ông đã yêu người con gái ấy. Ca khúc “Nắng Chiều” được ông sáng tác vào năm 1952 vào thời gian ông sống tại Huế sau khi rời bỏ vùng kɦáng cɦiến.
Ca khúc “Nắng chiều” được sử dụng làm nhạc phim cho bộ phim cùng tên của đạo diễn Lê Mộng Hoàng. Ca khúc ấy không chỉ nổi tiếng tại Việt Nam mà còn được biết đến tại Nhật, Đài Loan và Hồng Kông. Với tên “Bản tìnɦ ca Việt Nam” hay “Nam Hải tìnɦ ca” do Thận Chi đặt lời nhưng vẫn giữ nguyên ý nghĩa ban đầu của ca khúc.
Bộ phim Nắng Chiều của đạo diễn Lê Mộng Hoàng
Khi Lê Trọng Nguyễn trở lại Sài Gòn năm 1957 đúng vào dịp đoàn ca nhạc Nhật Bản sang Việt Nam. Ban nhạc Toho Genio đã chọn 12 ca khúc Việt Nam đang nổi tiếng giai đoạn ấy để biểu diễn tại Sài Gòn và cả Nhật Bản. Trong đó bản “Nắng Chiều” đã được chọn, do cô ca sĩ Midori Satsuki trình bày. Đến năm 1960 một lần nữa “Nắng Chiều lại được cô ca sĩ người Hoa – Ki Lo Ha viết lời hoa và biểu diễn tại Đài Loan và cả Hồng Kông.
Ca sĩ người Nhật – Midori Satsuki kí tặng nhạc sĩ Lê Trọng Nguyễn
Vào năm 1994 đạo diễn Trần Anh Hùng (Pháp) cũng sử dụng ca khúc này làm nền trong 1 đoạn không lời thoại của bộ phim Cyclo. Bài hát được hai người lính cụt chân thể hiện bằng giọng Quảng Nam trong 1 quán ăn.
Bộ phim Cyclo của đạo diễn Trần Anh Hùng
Qua bến nước xưa lá hoa về chiều
Lạnh lùng mềm đưa trong nắng lưa thưa
Khi đến cuối thôn chân bước không hồn
Nhớ sao là nhớ đến người ngày thơ
Anh nhớ trước đây dáng em gầy gầy
Dịu dàng nhìn anh đôi mắt long lanh
Anh nhớ bước em khi nắng vương thềm
Má em màu ngà tóc thề nhẹ vương…
Với giai điệu rumba, hồi ức thuở xưa dần dần hiện về trong trí nhớ, lần đầu tiên hai người gặp nhau bên “bến nước” trong một buổi chiều tà, ánh nắng “lưa thưa” chiếu theo từng bước em đi, vương cả lên mái tóc thề óng ả, làm trái tim chàng nghệ sĩ xuyến xao. Nàng dịu dàng bước vào trái tim chàng, làm hồn chàng ngơ ngẩn. Hình ảnh đó mãi vương trong tấm trí của chàng trai trẻ.
Nay anh về qua sân nắng
Chạnh nhớ câu thề tim tái tê
Chẳng biết bây giờ
Người em gái duyên ghé về đâu
Nay anh về nương dâu úa
Giọng hát câu hò thôi hết đưa
Hình dáng yêu kiều
Kề hoa tím biết đâu mà tìm
Trong cuộc đời có những cuộc gặp gỡ rồi lại chia ly, cứ ngỡ chỉ tạm thời xa cách nhưng lại là mãi mãi. Khi chàng trai quay trở lại chốn xưa để tìm lại người cũ thì nàng đã không còn nơi ấy nữa. Chàng trai đi từ “sân nắng” qua “nương dâu” rồi lại trở về “bến nước” nhưng tìm hoài hình dáng yêu kiều ấy chẳng thấy đâu nữa.
Anh nhớ xót xa dưới tre là ngà
Gợn buồn nhìn anh em nói em nói: “Mến anh!”
Mây lướt thướt trôi khi nắng vương đồi
Nhớ em dịu hiền nắng chiều ngừng trôi…
Ngỡ chỉ mới hôm qua thôi dưới gốc tre ngà em từng nói “mến anh”, câu nói mà anh từng rất mong đợi mỗi khi chúng ta hò hẹn. Từng làn mây chầm chậm trôi trong ánh nắng còn vương vấn bên lưng chừng đồi, hình ảnh em hiền dịu khiến cho nắng chiều quên trôi. Nhớ, rất nhớ những kỉ niệm tha thiết ấy, tưởng sẽ ngủ vùi sau thời gian dài xa cách nhưng khi đặt chân về chốn xưa, ngọn lửa kí ức như bùng cháy trở lại. Thôi tất cả chỉ còn là những kỉ niệm, kỉ niệm mãi mãi không thể phai mờ.
Phù Sa
24/12/2020